Nostalgie

Als onverbeterlijk romanticus lijd ik bovengemiddeld aan nostalgie, een milde vorm van heimwee naar dingen uit mijn persoonlijk verleden. Maar echt lijden is het niet hoor, ik zou het niet willen missen. Heimwee schijnt pijnlijk te zijn en vervelende lichamelijke bijwerkingen te hebben, maar nostalgie heeft dat niet. Nostalgie is een zacht verlangen, gevoed door misvormde herinneringen, begeleid door de zoetzeurende pijn van missen.

Maar het leven is hard en hooguit bij momenten romantisch, dus heb ik mijn romantisch inslag leren inhouden om niet als buitenbeentje door het leven te gaan. Use it or lose it. Op den duur verbleekt de romantiek en steekt nostalgie alleen nog bij vlagen de kop op. Een fles Bordeaux Premier Cru, waar Fransen met voorzienige meesterhand destijds al een flinke scheut nostalgie in hebben weten te bottelen, wil de remming nog weleens deblokkeren.

Ik ben me ervan bewust dat mijn nostalgie selectief is, onvolledig, geïdealiseerd en dus oneerlijk. Dat ligt besloten in de aard van de zaak, maar het deert me totaal niet. Het moet zelfs, daar wordt het alleen maar prettiger van. Nostalgie gaat bijna uitsluitend over prettige momenten en plaatsen, zonder de bijbehorende dingen van die tijd die minder leuk waren. Het zijn de zelfgekweekte krenten uit de pap. De minder leuke dingen zijn vervaagd of uit mijn slechte geheugen verdwenen. Een slecht geheugen heeft niet alleen maar nadelen!

Na schooltijd de eindeloze bossen in, vakanties op de boerderij van mijn grootouders, verloren liefdes, vliegen, kroegleven, de kindertijd van onze kinderen, het verbouwen van onze boerderij, gekheid met vrienden en herinneringen met gemengde gevoelens aan dierbaren die al overleden zijn en nog heel veel meer. Allemaal zaken die voor niemand van belang zijn, behalve voor mezelf. Het plezierige van gepolijste herinneringen is dat je er bijna op afroep van kunt genieten, al is het bijna altijd vermengd met de vage pijn van ‘voorbij’.

Een kans komt nooit meer terug. Als er een gelegenheid is die er sterk op lijkt, is het nooit dezelfde kans, maar een hele nieuwe. Met het verleden is het net zo, het komt nooit meer terug. Misschien iets dat er sterk op lijkt, maar het is altijd anders. Veel van de dingen die verbonden zijn met mijn nostalgie heb ik heel bewust beleefd, alleen besefte ik toen helaas niet hoe uniek ze waren. Nu des te beter.

Het wordt geloof ik weer eens tijd voor een bijpassende fles Bordeaux, ooit gekocht in vervlogen tijden  toen alles nog anders was. Helemaal vanzelf plezierig gerijpt tot iets edels dat vrolijk en droevig tegelijk kan maken. Zou ik ook zo rijpen?

--

Bureaucratie

Al klinkt het super Frans, het is twijfelachtig of de Fransen de bureaucratie ook hebben uitgevonden. Hoe dan ook, ze hebben het op z’n minst een imposante vorm gegeven. 

Bureaucratie is zo belangrijk voor het functioneren van de Franse maatschappij, dat klantvriendelijkheid en efficiency daar ondergeschikt aan zijn. Bureaucratie bestaat vooral uit veel papier, dat nauwlettend wordt gecontroleerd, gevolgd door controle van de controleur. Zelfregulatie en delegeren van verantwoordelijkheid passen daar niet bij. Vertrouwen is goed, maar controle is beter en bovendien goed voor de werkgelegenheid.

Maar alles is relatief, dat geldt ook voor bureaucratie. Er zijn heel wat landen - ik zal geen namen noemen - waar het is gelukt de bureaucratie zover te perfectioneren dat ze zonder smeergeld vastloopt. Dat is in Frankrijk totaal niet aan de orde, hier geldt ‘regels zijn regels’ en daar zijn er heel veel van. Zoveel dat men ze, waar mogelijk, aan de laars lapt. Dat is geen probleem totdat het fout gaat of iemand vindt dat het fout gaat. Dat kan de politie, de burgemeester, de fiscus of een buurman zijn en dan gebeuren er dingen die je niet wilt.

Toen onlangs een landbouwer hier in de buurt van zijn buurman toestemming had gekregen om de gemeenschappelijke houtwal te snoeien, zaagde hij alles bij de grond af. Op zich niet bijzonder, bomen omzagen gebeurt hier dagelijks, daar is iedereen vrij in, er zijn er meer dan genoeg, 30 procent van Frankrijk is nog steeds bos. In dit geval werd de buurman nijdig omdat hij het anders had afgesproken. Hij beriep zich op de bepaling dat het in dit natuurpark verboden is om houtwallen te verwijderen. Dat werkte. De boete: € 27.500.

Als organisatieadviseur valt er hier geen eer (lees resultaat) te behalen. Je kunt dan de kost niet verdienen zonder aan stress en frustratie voortijdig te bezwijken. Alleen internationale ondernemingen hebben er soms behoefte aan, maar die worden al voorzien door de voornamelijk Amerikaanse adviesbureaus als McKinsey, Arthur D. Little, Anderson Consulting die in Parijs een vestiging hebben. 

Bij France Telecom en EDF (Électricité de France) heeft men in de afgelopen jaren maar een deel van de noodzakelijke reorganisaties kunnen doorvoeren. Het blijven topzware organisaties, met een benijdenswaardig lage pensioenleeftijd, om van de Franse overheid maar te zwijgen.

De recente ontwikkelingen bij Air-France zijn illustratief. Men heeft in de afgelopen jaren met moeite € 400 miljoen weten te bezuinigen, maar toen er aan de arbeidsvoorwaarden van het vliegend personeel dreigde te worden gemorreld, gingen de heren (ja, voornamelijk heren) naar goed Frans gebruik in staking. Staken zit in het Franse bloed sinds de revolutie van 1798, dat gaat er nooit meer uit. Die staking kostte Air France vervolgens € 500 miljoen!

Het verschil met de organisatiecultuur van de KLM is groot, groter dan men denkt. Van fusie komt ruzie. Organisatieadviseurs weten dat maar al te goed, organisatiebureaus bestaan er van.

Cheques

De Franse banken zijn nog opvallend ‘traditioneel’, cheques vormen nog steeds een onmisbaar onderdeel  van het betalingsverkeer. In dit opzicht staat Frankrijk op eenzame hoogte in Europa. Nee, geen Eurocheques, natuurlijk niet, Franse cheques. Van internetbankieren heeft men hier nog nooit gehoord.

Bij alle 14 kassa’s van de grootgrutter in het nabije stadje staat een speciale printer voor de Franse cheques, die er het te bedrag op print. Die zijn bepaald niet de enige want  o.a. Epson produceert er speciale printers voor die kunnen worden aangesloten op kassasystemen.

Een rij bij de kassa’s. Een mevrouw - het zijn opvallend genoeg bijna altijd mevrouwen - die pas nadat alles is gescand in haar veel te ruim uitgevallen handtas op zoek gaat naar haar chequeboek. Als ze dat na veel gerommel heeft gevonden, begint het zoeken naar een pen. Die zit ergens onderin, dat duurt dus langer. De kassière reikt een pen aan waar ze vriendelijk voor bedankt en doorzoekt. Als ze de pen uiteindelijk heeft gevonden vult ze  op het strookje bovenin eerst rustig de datum, het bedrag en de begunstigde in. Dan wordt de cheque ondertekend en na een paar keer vouwen van de perforatie, uit het chequeboek gescheurd en aan de kassière gegeven. Die neemt de cheque aan, stopt ‘m in de chequeprinter die er het kassabedrag in cijfers en letters op zet en toont de cheque ter goedkeuring aan de betreffend mevrouw. Die knikt minzaam, bergt haar chequeboekje op en begint dan pas haar boodschappen in te pakken. Volgende klant van de inmiddels flink aangegroeide rij.

Nu maar hopen dat het niet weer zo’n mevrouw is. Geen wonder dat ze 14 kassa’s nodig hebben en dat er desondanks voor alle kassa’s rijen staan. Natuurlijk, het is maar wat je gewend bent, maar dat wil bij mij nog niet lukken. Vastgeroeste beroepsdeformatie waarschijnlijk.

Een factuur betalen is nooit een prettige bezigheid, maar hier wordt dat overtroffen. Van internetbankieren heeft men hier nog nooit gehoord. De enige manier is een cheque uitschrijven (zelfs acceptgiro's bestaan hier niet). Eerst knip je de slecht geperforeerde hoek van de factuur af waar de factuurgegevens opstaan, want dat stukje moet je persé meesturen. Dan schrijf je de cheque uit. Op het strookje erboven vult je alles nog een keer in voor jezelf  of voor een eventuele controle die nooit plaats vindt. Je moet die strookjes wel 10 jaar bewaren zoals bijna alle documenten hier.Vergeet vooral niet om bij elke cheque een RIB  te doen, elke keer opnieuw. Een RIB (Relevé d’Identité Bancaire) is een papiertje ter grootte van 1/3 A4  waar je bankgegevens op staan.

Er zitten er 2 in je chequeboekje. Wil je er meer - en dat is onvermijdelijk – dan moet je die uit de geldautomaat bij de bank gaan halen. Vooral niet teveel ervan, want de thermische print verbleekt binnen enkele weken. Dus regelmatig heb je ze niet in voorraad. De drie documenten stuur je dan niet - zoals je zou denken - naar de bank, maar in een met 70 cent gefrankeerde enveloppe naar de betreffende leverancier die het vervolgens doorstuurt naar de bank!

Al 10 jaar kent Nederland internetbankieren en intussen zelfs smartphone bankieren. Destijds ingevoerd omdat er geen elektronische transacties mogelijk waren zonder hoge bankkosten. Nu zijn electronische transacties in NL gratis, maar hier bepaald niet! Vanuit Frankrijk kan ik mijn Nederlandse bankzaken via internetbankieren regelen en overboekingen doen naar de hier onmisbare Franse rekening. Daarna begint de stoomtrein. De kans dat ik nog zal meemaken dat ik in Frankrijk kan telebankieren, lijkt me klein. Al zegt dat waarschijnlijk meer over mijn te verwachten levensduur dan over het Franse Bankwezen. Ach, wat zeur ik eigenlijk. Dat de vooruitgang op dit niet zo platte land soms decennia later toeslaat heeft ook charme!