Foto kijken

Het is een typisch amateurkiekje van een moeder met kind, van te veraf genomen. De vrouw is jong. Aan haar gestalte te zien zo ongeveer 25 jaar. Ze heeft een chique jurk aan met korte mouwen. Ze staat met bijhorende schoenen in gras dat gemaaid moet worden, in een keurige tuin achter een keurig huis dat is gemetseld van Zuid Hollandse IJsselsteentjes. Het zou wel eens haar eerste kindje kunnen zijn. Het uitgestrekte armpje doet vermoeden dat de baby 4-6 weken oud is, dan beginnen ze te reiken.

De foto is een contactafdruk, destijds gemaakt door het negatief op fotopapier te leggen. De afdruk is dan even groot (of klein) als het negatief. In werkelijkheid is de afbeelding maar 54x54 mm. De afdruk heeft een kartelrand alsof een muizenfamilie er hun honger mee heeft gestild en uit respect voor de afbeelding zijn gestopt toen ze het beeld naderden. “En nu stoppen jongens” had muizenmoeder gepiept.

Wie er ooit met dat truttige kartelen is begonnen is onbekend. Feit is dat die kartelranden werden aangebracht met een speciaal hakmesje in de periode van circa 1940-1960, wegens ‘leuk’.  In software (zoals Photoshop) zit die optie weer ingebakken, al is het effect dan herkenbare digitale kitsch. De kleding van de moeder, samen met de kartelrand van de foto doen vermoeden dat het kiekje in de 40-er jaren is gemaakt.

De foto lijkt op papier vlijmscherp door het kleine formaat. Dat is altijd zo met kleine afdrukken. Als je die vergroot zoals hierboven (klik erop om te vergroten), blijkt de scherpte nogal tegen te vallen. Dat kan ook niet anders. Het fototoestel moet simpel zijn geweest, een eenvoudig lensje en een film met de kwaliteit van toen. Toch is de foto bijzonder goed, zeker als je bedenkt dat de belichtingsmeter nog moest worden uitgevonden! Zeldzaam ook, want in weinig gezinnen werden in de 40-er jaren foto's gemaakt van een pasgeborene en daar is maar een klein deel van bewaard gebleven.

Er is, afgezien van het onderwerp, heel wat op de foto te zien. Moeder-en-kind staan meer dan tien meter van het huis en de fotograaf moet bij een dergelijke opname nog 3-4 meter verder hebben gestaan. De tuin is versmald door een hoog en lang gebouw. Te zien aan de de hoogte van dat gebouw moet de tuin minimaal 25 meter diep zijn geweest. Uitgaande van schaduwen is de foto midden op de dag gemaakt, een tuin op het zuidwesten. Door de omliggende bebouwing en de (kersen?)boom rechts, ligt de tuin het grootste gedeelte van de dag in de schaduw. Er was op dat moment lichte bewolking, ideaal licht voor een foto. Er is in ieder geval geen slagschaduw te zien en dat komt de kwaliteit van de foto zeer ten goede. Er loopt een open goot lang het pad. Als je keurigheid van huis en tuin in aanmerking neemt, kan dat niet anders zijn dan een hemelwaterafvoer. De vraag is dan waar die eindigt. Hoogstwaarschijnlijk grensde de tuin aan open water.

De foto is misschien ook een beetje een gelukstreffer. De baby strekt precies op dit moment een handje uit naar het gezicht van zijn moeder. De vrouw is onherkenbaar, haar gezicht wordt voor een groot deel afgedekt door het handje. Desondanks straalt de tederheid van het zichtbare deel van haar gezicht. Het is de unieke tederheid die alleen op het gezicht van moeders voorkomt in de eerste maanden na de geboorte van een kind. Een geluksmoment, gecreëerd door wederzijdse tederheid.

Het was die dag prettig zomers. Er zijn luiken dicht, er staat een deur open, een schuifraam op een kier en er ligt een kleedje op de buiten tafel. De stoelen zijn tijdloos, ze mogen zo in mijn tuin. De stokroos heeft al kleine zaden dus de foto moet eind augustus/begin september zijn gemaakt. 

Terugrekenend moet de baby dan in de 2e helft van juli van enig jaar zijn geboren. Dat is ook toevallig! En ja, het lijkt op het huis van mijn grootvader. Dus dan zou die foto in 1942 gemaakt kunnen zijn. Goh, ik kan me er niets meer van herinneren. Dat zal de leeftijd wel zijn.