Godinnen

“Waarom godinnen zo mooi zijn?” is de intrigerende titel van een tentoonstelling in het Valkhofmuseum in Nijmegen. Voordat ik er naar toe ging twijfelde ik of die vraag daar zou worden beantwoord. De twijfel bleek niet volledig misplaatst.

Godinnen zijn eenvoudigweg zo mooi omdat de afbeeldingen ervan door mensen zijn gemaakt, vooral door mannen natuurlijk. Kortom: een geïdealiseerd beeld van de vrouw als - onder andere - Godin van de Liefde. Maar dat mag je zelf bedenken.

De beelden en schilderijen zeggen vooral iets over het (veranderlijke) schoonheidsideaal in een bepaalde tijd en meer nog over de persoonlijke voorkeur van de kunstenaar. Maar hoe het ook zei: Godinnen zijn en blijven een lofzang op DE Vrouw. 

Op de tentoonstelling is o.a. een replica van de buste van Nefertiti, koningin van Egypte, te zien waarvan het origineel in het museum in Berlijn staat. Ze was weliswaar van ‘vleesch en bloet’, maar werd vereerd als een Godin. Ze draagt op het beeld de kroon van een Farao. Misschien is ze dat ook geweest. Er zijn bibliotheken vol over haar geschreven, ondanks het feit dat er erg weinig over haar bekend is, of misschien wel juist daarom. Rond 1336 v. Chr. verdween ze spoorloos uit de geschiedenis, ze moet toen ongeveer 30 jaar oud zijn geweest.

Natuurlijk kende ik het beeld van foto’s - wie niet trouwens – maar de tijdloze schoonheid viel me nu van dichtbij en in 3-D bijzonder op. Haar trekken wijken frappant weinig af van het hedendaagse schoonheidsideaal en dat terwijl ze 3300 jaar geleden leefde! Een ander opvallend punt: de maquillage van die tijd, zwart omrande ogen, geverfde lippen. 
Ook al zo 21^e eeuws. Gefotoshopped zou dat er nu ongeveer zo uitzien:

(Foto van internet)

Wat ik toen nog niet wist en nu wel, is dat het beeld pas in 1912 is ontdekt in het huis van een beeldhouwer en dat er aan de echtheid kan worden getwijfeld. Maar voor de schoonheid maakt dat helemaal niets uit.

Daarnaast woedt er een discussie over een mummie met een bijzonder knap gezicht, waarvan de (her)ontdekker van mening is dat hij bewijzen heeft dat dit het verminkte stoffelijk overschot is van Nefertiti: Vrouwe van alle vrouwen, Zoet van Liefde (enkele van haar titels). Als dat waar is, is ze op een gruwelijke wijze aan haar vroegtijdige einde gekomen

Afgezien van bloemen en sportroem is er weinig dat vergankelijker is dan menselijke schoonheid. 
Alleen al daarom hebben we Illusies en Godinnen nodig.