zaterdag 8 november 2014

Klokje

Veertig jaar geleden had ik de gewoonte de dag te beginnen met een bad. Vooral na een gezellige avond en de daarbij behorend korte nacht was het een milde manier om aan het leven van alledag te wennen. Het hielp ook om de opkomende kater te milderen. Het verlaten van het zorgeloze, baarmoederachtige microklimaat stelde ik uit door regelmatig heet water bij te vullen.

Omdat ik er een enorme hekel aan heb om overeind te moeten komen om water bij te vullen als je in bad ligt te soezen, heb ik de inbouwmengkraan binnen handbereik van het hoofdeinde gemonteerd en de wateruitloop in de buurt van het voeteneinde. Een simpele sanitaire aanpassing die ik zeer kan aanbevelen bij bouw of 'make overs' van badkamers. Dat extra comfort bevordert het aangenaam verpozen, het tijdelijk verrimpelen en wellicht het reinigingsproces, maar het onthecht je van tijdbesef. Het was onvermijdelijk dat er een tijdaanwijzer moest komen om eindeloos rekken te voorkomen. 


Toen ik met dat sluimerende besef een keer bij de Hema binnenwandelde, zag ik toevallig een klokje, model scheepsklok. Het was hartstikke nep - dat zag je van een afstand en overeenkomstig kitscherig - maar het had een quartz uurwerk en een verkoperde behuizing. Min of meer geschikt voor een badkamer. De prijs weet ik nog, een typisch Hemaprijsje: ƒ 34,98. Het leek me een te verantwoorden bedrag om het te laat komen binnen perken te houden. Achteraf blijkt dat minder dan 1 eurocent per week te zijn geweest


Van enige afstand - midden tussen en boven de wastafelspiegels - stond het ding best aardig. Nu kon ik zien wanneer ik het bad eigenlijk niet nog een keer kon bijvullen. Het hielp wel, maar niet overdreven. Ik kwam daardoor waarschijnlijk niet veel minder vaak te laat op mijn werk, maar wel minder veel te laat. Ook als ik geen bad nam werd het kijken op den duur een gewoonte. ‘s Morgens keek ik erop, bij het tandenpoetsen en ’s avonds wist ik hoe laat het was als ik naar bed ging. Altijd te laat, al had ik daar geen klok voor nodig. Bij de twee verhuizingen daarna is het klokje altijd op de overeenkomstige plaats geschroefd: midden boven de spiegels van de wastafels, tegenover het bad met de opnieuw binnen-handbereik-gemonteerde-inbouwmengkraan.


Het kijken op het klokje werd in de loop van de jaren een onbewuste gewoonte. De kwaliteit en daarmee de prijs van een elektrisch uurwerkje wordt bepaald door nauwkeurigheid en stroomverbruik. Achteraf bleek het klokje op beide punten te scoren: het ding wees verrassend nauwkeurig de tijd aan en het uurwerkje liep bijna 3 jaar op één penlite batterij. Het enige dat ik moest doen was 2x per jaar de tijd een uur voor- of achteruit zetten en af en toe een nieuwe batterij plaatsen. Maar vorige week stond het ineens stil, heel stil. Daar kon geen Duracell meer iets aan veranderen. Na 40 jaar trouwe dienst had het de elektronische geest gegeven.


Als ik het klokgedeelte verwijder, omhult de verkoperde rand die op de muur achterblijft een gapend gat.
Pas dan merk je hoe vaak je gewoonlijk kijkt. Voor het beperken van de baddertijd was een klok niet meer nodig, alle tijd tegenwoordig, maar de mens is een dier der gewoonte. 

Maatje had een klok in de badkamer nooit nodig gevonden, maar nu het mechanisme was verdwenen ontdekte ze dat ze toch vaak keek naar iets dat nu een gat was. Dat vroeg om actie. Maar vervanging door wat? Een andere klok of een ander uurwerk? Een overbodige vraag, want hoe ouder je wordt des te meer ga je vastigheid waarderen. Het klokje moest na 40 jaar liefst hetzelfde klokje blijven. Werk dus. 

Ik had zoiets nog nooit gedaan, een uurwerk vervangen, maar dat is natuurlijk geen reden om er niet aan te beginnen. Alles in een mensenleven heeft een eerste keer en die is altijd belangrijk, soms belangrijker dan alle volgende keren. Aldus is er weer een nieuwe wereld van onbegrip voor me open gegaan.

Het oude uurwerkje was een Kienzle en die uurwerkjes worden nog steeds gemaakt, maar … ze bestaan in drie aslengten. De aslengte moet je bij het bestellen opgeven. Maar tot waar loopt die? Tot de wijzerplaat, tot de uurwerkborst, of tot de kast? Internet bood uitkomst. Klein probleempje: de aslengte die ik had opgemeten bestond niet meer bij Kienzle. Zoekend naar een vervangend uurwerk, leerde ik dat o.a. uurwerkformaat, wijzerplaatdikte en de dikten van de  wijzerassen kunnen verschillen en dus om een uurwerk vragen met overeenkomstige specificaties. En het leek zo simpel ......


Bij het verder googelen ontdekte ik dat ik voor een paar euro meer een
uurwerkje kon kopen dat radiografisch was. Daar ben ik gek op! Een radiografische klok doet eindelijk wat iedere klok zou moeten doen: zonder mankeren de onbetwistbaar juiste tijd aangeven. Altijd, jaar in jaar uit! Op de seconde nauwkeurig, met automatische omschakeling naar zomer of wintertijd.

Zo’n klok wordt gestuurd door een radiosignaal van een Duitse atoomklok. Het blijft magisch. Zodra je er een batterij in stopt, gaan de wijzers versneld draaien. Ze stoppen eerst op 12:00 uur en zodra ze een paar speciale radiosignalen binnen hebben, draaien ze versneld naar de exacte tijd. Op de seconde nauwkeurig. Een wonderlijk schouwspel, dat door de onzichtbaarheid van de aansturing iets mystieks heeft en indruk maakt door de onwrikbare precisie. Daar kan ik in de 30 jaar dat we zulke klokken hebben nog steeds met een bijna kinderlijke verwondering naar kijken.

Uiteindelijk vond ik in Duitsland één type uurwerkje dat geschikt leek. Het zou te mooi zijn geweest als alles meteen had gepast, dus dat was niet zo, maar na een paar uur knutselen is het tot mijn eigen verbazing - en tot Maatje's verwachting - gelukt. Dezelfde wijzerplaat, dezelfde wijzers, kortom het is optisch hetzelfde klokje gebleven. 

Het hangt weer aan de muur en het tikt niet. Met als extraatjes: nooit meer twijfelen aan de juiste tijd en nooit meer de klok een uur hoeven te verzetten en dat allemaal voor € 14,50. De eerstkomende 40 jaar hoef ik alleen nog maar een paar keer de batterij te vervangen.


Geen opmerkingen:

Een reactie posten